Zelfsturing bij een klas stimuleren

Vaak zie ik in lessen dat leraren de leerlingen druk aan het motiveren zijn om mee te doen met de les. In mijn vorige post beschreef ik het effect van motiveren, dat ook als trekken ervaren kan worden. Hier kunnen twee nadelen aan kleven: 1. Het kost de docent veel energie, de werksfeer ‘hangt’ aan de schouders van de docent. 2. Als het even tegenzit gaan leerlingen tegen bewegen en hoe harder je gaat trekken, hoe harder ze de andere kant op willen. In deze situatie gaat het erop lijken dat leerlingen en docenten een ander doel voor ogen hebben.

In de theorie van oplossingsgericht coachen worden verschillende relaties beschreven. Twee daarvan wil ik hier beschrijven en dat koppelen naar een situatie waarin een klas niet mee werkt en de docent hard werkt om ze toch aan het werk te krijgen.

Bij coachen heb je onder andere de vrijblijvende en de zoekende relatie. In de vrijblijvende relatie (ook wel passant genoemd) zit er iemand voor je die geen vraag heeft. Bijvoorbeeld als jij een leerling vraagt voor een gesprek omdat je je zorgen maakt, maar de leerling maakt zich helemaal geen zorgen. Er zijn in die situatie verschillende dingen die je kunt doen, alleen is regel 1: Ga niet helpen! In de zoekende relatie heeft iemand wel een vraag en kun je doorgaan op die vraag, je kunt je voorstellen dat een gesprek voor een coach dan makkelijker verloopt.

In de les is het niet anders, ik zal een heel eenvoudig voorbeeld beschrijven van een coachgesprek dat ik laatst had met een jonge docent die de tranen in z’n ogen had omdat de klas volledig over hem heen liep en hij nog maar twee lessen voor de toets en nog heel veel uit moest leggen.

Een korte samenvatting van het gesprek (ging natuurlijk met een hoop zijweggetjes)
-Wie heeft hier een probleem?
De leerlingen
-Ervaren ze dat probleem?
Nee!
-Waarom niet?
De leerlingen zien een docent die zich zo druk maakt, het zal allemaal wel goed komen. Hij zorgt wel dat we op tijd alles weten voor de toets. (Wellicht is deze gedachte niet bewust bij de leerling aanwezig, maar dit voelen de leerlingen wel, nét zoals de docent, daarom zat die met tranen in z’n ogen!) Dit is een typisch voorbeeld van een vrijblijvende relatie.
-Hoe krijgen we de leerling in de zoekende relatie?
Hierop zijn natuurlijk verschillende antwoorden mogelijk en in elke situatie weer anders. Deze docent heeft ervoor gekozen om een mail te sturen met filmpjes die uitleg gaven over de stof. Daarbij heeft hij aangegeven dat er nog twee lessen zijn voor de toets en dat hij in deze lessen vragen kan beantwoorden. Hé, als de leerlingen met vragen komen, dan is er spraken van een zoekende relatie! Leerlingen gaan rechter op zitten en de sfeer slaat compleet om! Hieronder een korte mail van de docent na deze les.

Hoi Maarten,
Het ging goed! Er waren enkele leerlingen die vroegen of ik maar gewoon alles kon herhalen. Dit heb ik niet gedaan! Ik heb herhaald dat ik alleen vragen beantwoord. De klas deed goed mee en namen zelf hun eigen verantwoordelijkheid voor het leren en vragen stellen.
Ze waren ook erg rustig. Achteraf heb ik ze een compliment geven.
Bedankt voor het gesprek!
N.B. Heel goed dat hij niet is ingegaan op de vraag om alles te herhalen, hierdoor zou je weer terug belanden in de vrijblijvende relatie!

Nieuwsgierig of dit in jouw school ook kan werken, stuur me even een bericht, dan praten we er eens rustig over door! [email protected] of 06-27086263